با نگاهی گذرا به معماری در طول تاریخ بشر، ارتباط تنگاتنگ طبیعت جاندار و بی جان را خواهیم دید. چرا که معماری با الهام از طبیعت سعی در پایدار نمودن خود داشته و به گونه های مختلف نمود خود را نشان داده است که از آن جمله می توان به تقلید فرمی موجودات زنده و یا استفاده از نحوه همزیستی موجودات با طبیعت اشاره نمود. از طرفی انسان با بررسی طبیعت، تصویری بهتر از حقایق هستی و راه حل هایی برای رفع نیازها و ادامه حیاتش بدست می آورد و به علاوه طبیعت به عنوان منبعی بسیار غنی برای الهام بخشی اوست زیرا که اشکال طبیعی ذاتأ کارآمدند و طرح های کارکردی در طبیعت از نظر زیبایی شناسی نیز خوشایند و مطلوبند.
قرار گرفتن طرح در طبیعت بکر و ارتباط دادن آن به اشکال و قوانین زنده طبیعی می تواند به طراح کمک کند تا طرح هایی خلاقانه و دارای کیفیت زیبایی شناسانه که آسیب کمتری به طبیعت می رساند، ایجاد نماید. با توجه به مطالب عنوان شده لزوم شناخت کلیه مباحث زیستی و بخصوص رویکرد بیونیکی پژوهش حاضرآشکار می شود.
در فصل اول، به مباحثی که زمینه های آشنایی بیشتر با نحوه برخورد با پردیس دریایی قشم و همچنین جنبهی تعیین کننده و گویای چگونگی عملکرد اینگونه معماری با در نظر داشتن اهداف پروژه، پرداخته شده است. در فصل دوم، به تعاریفی از زیرشاخه های بنیادی اکو، بیو، ژئو و چگونگی قرارگیری هر سه موضوع در کنار هم در مقیاس مناطق آزاد و با در نظر گرفتن اینکه بستر طراحی این پروژه ایران است اشاراتی شده است و به اصول بنیادی پایداری نیز گذری زده ایم.
در فصل سوم، تاحد امکان به بررسی و تحلیل نمونه هایی از مراکز تحقیقاتی، تفریحی، آکواریوم و نمایشگاهی که در این زمینه حرفی برای گفتن دارند اشاراتی شده است. در فصل چهارم به بررسی گسترده ای در زمینه شرایط سایت و مکان یابی پروژه که در بخش ژئوپارک جزیره قشم واقع شده پرداخته ایم. نهایتآ در فصل پنجم با توجه به رویکرد بیونیکی موضوع پروژه مذکور و کلیه مواردی که در راستای برنامه های کاهش مصرف انرژی و حفظ منابع موثرند به فاکتورهای نهایی دست یافته ایم که پایه های طراحی اصولی را مهیا کرده است.
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- بیان مسئله ۳
۱-۳- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۳
۱-۴- اهداف تحقیق ۴
۱-۴-۱-اهداف کلی ۴
۱-۴-۲-اهداف کاربردی ۵
۱-۵- فرضیات تحقیق ۵
۱-۶- مرور ادبیات و سوابق مربوطه ۵
۱-۶-۱- مقاله ها ۵
۱-۶-۲- پایان نامه ها ۶
۱-۶-۳- کتابها و مجلات ۶
۱-۷- جنبه نوآوری تحقیق ۷
۱-۸- اصطلاحات فنی و تخصصی ۷
۱-۸-۱- ریشه واژه پردیس ۸
۱-۸-۲- ریشه واژه بیونیک ۸
۱-۸-۳- ریشه واژه ژئوپارک ۸
۱-۹- روش و ابزار گردآوری داده ها ۸
۱-۹-۱- نوع روش تحقیق ۸
۱-۹-۲- روش و ابزار گردآوری اطلاعات ۹
۱-۹-۳- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۹
۱-۱۰- معرفی محدوده موردنظر ۹
۱-۱۱- ساختار فصول ۱۲
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه ۱۴
۲-۲- واژه باغ در گذر زمان ۱۴
۲-۲-۱- پردیس و هنری با نام باغ سازی ۱۶
۲-۲-۲- پیشینه تاریخی باغ در ایران ۱۶
۲-۲-۳- ضرورت وجود آب در پردیس ۱۷
۲-۳- مفهوم واژه بیونیک ۲۰
۲-۳-۱- معماری بیونیک ۲۱
۲-۳-۲- مزایای معماری بیونیک ۲۳
۲-۳-۳- صاحب نظران و پیشگامان حوزه بیونیک ۲۳
۲-۳-۳-۱- گرگ لین ۲۳
۲-۳-۳-۲- ورنر ویلینسکی ۲۴
۲-۳-۳-۳- خاویر جی. پیوز و ماریا رزا سرورا ۲۵
۲-۳-۴- طبیعت و ساختارهای بیونیکی پایدار از دید صاحبنظران ۲۶
۲-۴- ژئوپارک ۳۰
۲-۴-۱- ژئوپارک در جهان ۳۱
۲-۴-۲- ژئوپارک در ایران ۳۲
۲-۴-۳- ژئوسایت ۳۲
۲-۵- تعاریف توریسم ۳۲
۲-۵-۱- ژئوتوریسم ۳۳
۲-۵-۱-۱- تعاریف ژئوتوریسم ۳۴
۲-۵-۱-۲- تاریخچه ژئوتوریسم ۳۴
۲-۵-۱-۳- ژئوتوریسم زیر مجموعه توسعه پایدار ۳۵
۲-۵-۱-۴- ژئوتوریسم در ایران ۳۵
۲-۵-۱-۵- مزیت ژئوتوریسم و ژئوپارک ها در جامعه ۳۶
۲-۵-۱-۶- عوامل تهدیدکننده ژئوتوریسم و ژئوپارک ها ۳۸
۲-۵-۱-۷- اکوتوریسم ۳۸
۲-۵-۱-۸- تعاریف اکوتوریسم ۳۹
۲-۵-۱-۹- تاریخچه اکوتوریسم ۳۹
۲-۵-۱-۱۰- گونه های اکوتوریسم ۴۰
۲-۵-۱-۱۱- رشد صنعت اکوتوریسم ۴۰
۲-۵-۱-۱۲- صنعت اکوتوریسم ایران ۴۰
۲-۶- نتیجه گیری ۴۱
فصل سوم: تجارب ایران و سایر کشور های جهان
۳-۱-مقدمه ۴۳
۳-۲- نمونه های موردی مراکز زیست دریایی ۴۳
۳-۲-۱- مرکز علمی کویت “The Scientific Center”
۳-۲-۲- آکواریوم Silverton Las Vegas
۳-۲-۳- مرکز “Sea life” آلاسکا ۴۶
۳-۲-۴- آکواریوم “Genoa”
۳-۲-۵- موزه “wonders of wild life
۳-۲-۶- آکواریوم “New England
۳-۲-۷- آکواریوم لیسبون پرتغال ۵۰
۳-۲-۸- نمونه های خارجی دیگر ۵۱
۳-۲-۸-۱- دنیای اقیانوسی گوانگ جو ۵۲
۳-۲-۸-۲- پارک طبیعت کوالاسلانگر ۵۳
۳-۳- نمونه های داخلی ۵۴
۳-۳-۱- آکواریوم کیش ۵۴
۳-۳-۲- پارک طبیعت پردیسان ۵۵
۳-۴- نمونه های موردی ساختمان بیونیک ۵۶
۳-۴-۱- ساختمان سنجاقک ۵۶
۳-۴-۲- ساختمان ضد دود ۵۸
۳-۴-۳- زنتروم پل کلی ۶۰
۳-۵- تحلیل سه نمونه ی موردی ۶۰
۳-۵-۱- تحلیل مرکز علمی کویت ۶۱
۳-۵-۲- تحلیل آکواریوم لیسبون پرتغال ۶۳
۳-۵-۳- تحلیل نمونه بیونیکی: استادیوم المپیک بیجینگ پکن ۶۶
۳-۶- نتیجه گیری ۶۸
فصل چهارم: تحلیل سایت موردنظر و ارائه آلترناتیو
۴-۱- مقدمه ۷۰
۴-۲- بررسی و شناخت بستر طرح ۷۰
۴-۲-۱- آشنایی با خلیج فارس ۷۰
۴-۲-۲- مشخصات جغرافیایی جزیره قشم ۷۱
۴-۲-۳- مشخصات جغرافیای سیاسی جزیره ۷۲
۴-۲-۴- مشخصات جغرافیای دریایی جزیره ۷۲
۴-۲-۴-۱- سواحل ۷۲
۴-۲-۴-۲- آکواریوم طبیعى قشم ۷۴
۴-۲-۴-۳- مرجان ها ۷۴
۴-۲-۴-۴- کرکوسه ها ۷۵
۴-۲-۴-۵- دولفین ها ۷۵
۴-۲-۴-۶- لاک پشت ها ۷۵
۴-۲-۴-۷- ماهی های زینتى آب هاى اطراف قشم ۷۶
۴-۲-۵- مشخصات جغرافیای طبیعی جزیره ۷۷
۴-۲-۵-۱- آب وهوا و چشمه های جزیره ۷۷
۴-۲-۵-۲- دماى متوسط سالیانه ۷۷
۴-۲-۵-۳- درجه حرارت آب دریا ۷۸
۴-۲-۵-۴- میزان شورى آب دریا ۷۸
۴-۲-۵-۵- میزان بارندگی ۷۸
۴-۲-۵-۶- میزان عمق آبهای اطراف جزیره ۷۹
۴-۲-۵-۷- بادهای قشم ۷۹
۴-۲-۵-۸- چشمههاى جزیره قشم ۸۲
۴-۲-۵-۹- حیات جانوری جزیره ۸۲
۴-۲-۵-۱۰- پرندگان قشم ۸۳
۴-۲-۵-۱۱- پوشش گیاهی قشم ۸۳
۴-۲-۶- مشخصات جغرافیای زمینی ۸۴
۴-۲-۶-۱- زمین شناسی جزیره قشم ۸۴
۴-۲-۶-۲- پستى و بلندىها ۸۴
۴-۲-۶-۳- ژئوپارک جزیره قشم ۸۴
۴-۲-۷- مشخصات جغرافیای انسانی ۸۸
۴-۲-۸- مشخصات جغرافیای تاریخی ۸۸
۴-۲-۸-۱- وجه تسمیه قشم ۸۸
۴-۲-۸-۲- تاریخ قشم ۸۸
۴-۲-۸-۳- آثار تاریخی قشم ۸۹
۴-۲-۸-۴- معماری سنتی قشم ۹۲
۴-۲-۹- قشم و جزایر پیرامونی ۹۴
۴-۲-۹-۱- جزیره هنگام ۹۴
۴-۲-۹-۲- جزیره لارک ۹۴
۴-۲-۹-۳- جزیره هرمز ۹۴
۴-۲-۹-۴- جزیره ناز ۹۵
۴-۳- مکان یابی و تحلیل سایت انتخابی ۹۵
۴-۳-۱- عوامل اثرگذار در مکان یابی پروژه ۹۵
۴-۳-۲- مراحل مکان یابی و انتخاب سایت پروژه ۹۶
۴-۳-۳- تحلیل از طریق روش (AHP) 99
۴-۳-۴- تحلیل نهایی محدوده مورد نظر ۱۰۰
۴-۳-۵- موقعیت سایت مورد نظر در محدوده ژئوپارک ۱۰۱
۴-۴- نتیجه گیری ۱۰۲
فصل پنجم: تحلیل سایت موردنظر و ارائه آلترناتیو
۵-۱-مقدمه ۱۰۴
۵-۲- برنامه فیزیکی پردیس دریایی ۱۰۴
۵-۲-۱- زون اکولوژی ۱۰۵
۵-۲-۲- زون بیولوژی ۱۰۶
۵-۲-۳-زون ژئولوژی ۱۰۶
۵-۳- اصول کلی پروژه پردیس دریایی ۱۰۷
۵-۳-۱- بخش دریایی ۱۰۷
۵-۳-۲- بخش خشکی ۱۰۷
۵-۴- معیارهای مورد نظر در طراحی پردیس دریایی ۱۰۷
۵-۴-۱- استفاده از پتانسیل سیالیت آب در طرح کلی بنای پردیس ۱۰۸
۵-۴-۲- دسترسی مناسب به بخش ساحلی ۱۰۹
۵-۴-۳- هندسه پلانی مجموعه ۱۰۹
۵-۴-۴- حیطه بندی فضاها ۱۰۹
۵-۴-۵- سلسله مراتب فضاها و وجود سیالیت فضایی ۱۰۹
۵-۴-۶- استفاده از فرم غالب، منطبق با ایده طراحی ۱۱۰
۵-۵- اصول کلی طراحی بیونیک ۱۱۰
۵-۵-۱- فرم و بیونیک ۱۱۱
۵-۵-۲- سازه و بیونیک ۱۱۲
۵-۵-۳-بیونیک و مصالح ۱۱۳
۵-۵-۴- بیونیک و پوشش ۱۱۴
۵-۶- رویکرد بیونیکی در طرح بنای پردیس ۱۱۵
۵-۶-۱- سازه ۱۱۵
۵-۶-۲- تأسیسات ۱۱۶
۵-۶-۳- مصالح و پوشش ۱۱۶
۵-۷- نتیجه گیری ۱۱۷
فهرست منابع ۱۱۸