امروزه مسئله ازدحام ترافیک در شهرها (و بخصوص کلانشهرها) یکی از معضلات اساسی شهر محسوب میگردد و هزینههای پنهان و آشکار زیادی را بر شهر تحمیل مینماید. نحوه جریان ترافیک در شهر خود از عوامل متعددی (چون عوامل اقتصادی، کالبدی، فرهنگی) تأثیرپذیر است. در این میان کاربری زمین شهری(بخصوص کاربری تجاری به سبب ماهیت سفرسازیای که دارند) ازجمله عوامل مهم سیستم شهر است که از طریق شبکههای ارتباطی و جریانهای ترافیکی با سیستم حملونقل دارای ارتباط مستقیم و متقابل است.
از سوی دیگر علاوه بر وجود کاربری تجاری در معابر، جایگاه فضایی و نقش هر یک از معابر شهر در انتقال حجم ترافیک شبکه و میزان رفتوآمد خودروها نیز حائز اهمیت است. بدین منظور شهر بجنورد و خیابان طالقانی این شهر به عنوان نمونه موردی مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات مربوط به ارتباط کاربری زمین و ترافیک توسط افرادی چون لیتمن، ردیر، گازیز و لیمانوند صورت گرفته و همواره بر تاثیر کاربری زمینبر علت سفر و ماهیت آن و در پی آن بر فرایند تولید و توزیع سفر تاکید شده است.
از انجا که هدف نهایی این تحقیق تعیین میزان تاثیر کاربری تجاری از سویی و جایگاه فضایی معابر از سوی دیگر بر حجم سفر های صورت گرفته است، بنابراین دادهای ثانویه از مراجع مربوطه اخذ شده و سپس بر اساس اهداف و فرضیات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. از این رو روش تحقیق حاضر از نوع تحلیل داده های ثانویه است. بر این اساس با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که کاربری تجاری ارتباط معنی داری (در میان سایر کاربری ها) با حجم سفر های صورت گرفته دارد.
از سوی دیگر نیز همبستگی بالایی میان میزان همپیوندی معابر و حجم ترافیک عبوری از آنها مشاهده شده است. در بررسی تاثیر توامان دو عامل کاربری تجاری و همپیوندی فضایی بر سفرهای سواره نیز مشخص شد هر دو عامل تاثیر معنی داری بر حجم سفرها دارند.
۱- کلیات پژوهش…. ۱
۱-۱ بیان مسئله. ۲
۱-۲ اهمیت و ضرورت پژوهش…. ۳
۱-۳ اهدف پژوهش…. ۴
۱-۴ سؤالات پژوهش…. ۴
۱-۵ فرضیه های تحقیق… ۴
۱-۶ روش تحقیق… ۵
۱-۶-۱ تکنیک گردآوری دادهها ۵
۱-۶-۲ تکنیک تحلیل دادهها ۵
۱-۷ پیشینه تحقیق… ۶
۱-۷-۱ پژوهشهای خارجی… ۶
۱-۷-۲ پژوهشهای داخلی… ۸
۲- مبانی و چارچوب نظری پژوهش…. ۱۴
۲-۱ مقدمه. ۱۵
۲-۲ تعاریف و مفاهیم.. ۱۵
۲-۲-۱ سفر. ۱۵
۲-۲-۲ ترافیک…. ۱۵
۲-۲-۳ حجم ترافیک…. ۱۵
۲-۲-۴ ترافیک ساعت شلوغ.. ۱۶
۲-۲-۵ ظرفیت راه. ۱۶
۲-۲-۶ سطح سرویس….. ۱۶
۲-۲-۷ کاربری زمین… ۱۷
۲-۲-۸ تراکم.. ۱۷
۲-۲-۹ پیکره بندی… ۱۷
۲-۲-۱۰ رگرسیون خطی… ۱۷
۲-۳ دیدگاهها، نظریه ها و رویکردها ۱۸
۲-۳-۱ دیدگاهها و نظریات مرتبط با حمل ونقل و ترافیک…. ۱۸
۲-۳-۱-۱ دیدگاههای حمل ونقلی قبل از فراگیر شدن خودرو. ۱۸
۲-۳-۱-۲ نیمهی اول قرن بیستم (دوره مدرنیسم). ۲۰
۲-۳-۱-۳ نیمهی دوم قرن بیستم.. ۲۱
۲-۳-۲ دیدگاهها و نظریات مرتبط با کاربری زمین… ۲۳
۲-۳-۳ دیدگاههای مرتبط با مدیریت تقاضا ۲۶
۲-۳-۴ دیدگاهها و نظریات مرتبط با ارتباط حمل ونقل و کاربری زمین… ۲۸
۲-۳-۴-۱ رابطه دوسویه حملونقل و کاربری زمین.. ۲۸
۲-۳-۴-۲ عناصر مؤثر کاربری زمین بر حملونقل.. ۲۹
۲-۳-۴-۳ عناصر مؤثر در ایجاد ترافیک…. ۳۱
۲-۳-۴-۴ ترافیک حاصل از جاذبههای فضایی.. ۳۱
۲-۳-۴-۵ ترافیک در مراکز شهرها ۳۳
۲-۳-۵ دیدگاهها و نظریات مرتبط با جایگاه معابر در ساختار فضایی… ۳۵
۲-۳-۵-۱ پایه های تئوریک چیدمان فضا ۳۵
۲-۳-۵-۲ ترافیک حاصل از ساختار و پیکرهبندی فضایی.. ۳۷
۲-۳-۵-۳ بررسی نقش ساختار و پیکره بندی فضایی شهر بر ترافیک…. ۳۸
۲-۳-۵-۴ روش تحلیل با استفاده از مدل چیدمان فضا ۳۹
۲-۳-۵-۵ نمایش خطی فضاهای شهری در روش چیدمان فضا ۳۹
۲-۳-۵-۶ تحلیل چیدمان فضا به مثابه ابزار تحلیل ترافیکی.. ۴۱
۲-۴ تجارب داخلی و خارجی.. ۴۲
۲-۴-۱ تجارب داخلی… ۴۲
۲-۴-۲ تجارب خارجی… ۴۴
۲-۴-۲-۱ تجربه امریکا (کالیفرنیا). ۴۴
۲-۴-۲-۲ تجربه امریکا (گروه مطالعاتی پنجرسی). ۴۵
۲-۴-۲-۳ تجربه امریکا (نهاد برنامه ریزی ناحیه کلانشهری ویچیتا). ۴۶
۲-۴-۲-۴ کنترل تردد خودرو در رنستاد. ۴۶
۲-۴-۲-۵ شبکه ی حمل و نقل و توسعه شهری در سنگاپور. ۴۷
۲-۴-۲-۶ مدیریت تقاضای حمل و نقل در لس آنجلس…. ۵۲
۲-۵ جمع بندی و استخراح محورهای نظری.. ۵۳
۲-۶ چارچوب نظری و مدل مفهومی پژوهش…. ۵۹
۲-۶-۱ چارچوب نظری پژوهش….. ۵۹
۲-۶-۲ مدل مفهومی پژوهش….. ۶۲
۳- روش شناسی پژوهش…. ۶۳
۳-۱ مقدمه. ۶۴
۳-۲ روش تحقیق… ۶۴
۳-۳ متغیرهای تحقیق… ۶۵
۳-۳-۱ متغیرهای مستقل تحقیق… ۶۵
۳-۳-۲ متغیرهای وابسته تحقیق… ۶۶
۳-۴ تکنیک های مورد استفاده. ۶۶
۳-۴-۱ تکنیکهای گرداوری و آمادهسازی دادهها ۶۶
۳-۴-۱-۱ گرداوری دادهها ۶۶
۳-۴-۱-۲ آمادهسازی دادهها ۶۷
۳-۴-۲ تکنیک تحلیل دادهها ۶۹
۳-۴-۲-۱ تحلیل دادههای کاربری زمین.. ۷۰
۳-۴-۲-۲ تحلیل دادههای همپیوندی معابر. ۷۱
۳-۴-۲-۳ تحلیل نهایی دادهها ۷۱
۳-۴-۲-۴ معنی داری مدل.. ۷۱
۴- بررسی نمونه موردی و یافته های پژوهش…. ۷۴
۴-۱ مقدمه. ۷۵
۴-۲ شناخت محدوده مورد مطالعه. ۷۵
۴-۲-۱ معرفی شهر بجنورد. ۷۵
۴-۲-۱-۱ شبکه معابر شهر بجنورد. ۷۷
۴-۲-۱-۲ سلسله مراتب شبکه معابر بجنورد. ۷۹
۴-۲-۱-۳ سطح سرویس معابر. ۸۳
۴-۲-۲ میدان تحقیق… ۸۵
۴-۳ اطلاعات پایه. ۸۷
۴-۳-۱ دادههای کاربری اراضی بخش مرکزی… ۸۷
۴-۳-۲ دادههای ترافیکی بخش مرکزی… ۹۳
۴-۳-۳ دادههای مربوط به پیکره بندی فضایی… ۹۵
۴-۴ یافتههای تحقیق… ۹۸
۴-۴-۱ کاربری اراضی و ترافیک در بخش مرکزی شهر. ۹۸
۴-۴-۱-۱ تحلیل دستههای کاربری اراضی در ارتباط با ترافیک…. ۹۸
۴-۴-۱-۲ استفاده از تحلیل عاملی برای دسته بندی کاربری ها ۱۰۲
۴-۴-۱-۳ بررسی همپیوندی فضایی و ترافیک در بخش مرکزی شهر. ۱۱۳
۴-۴-۱-۴ تحلیل توامان کاربری تجاری-همپیوندی فضایی و ترافیک…. ۱۱۵
۴-۴-۲ بررسی کاربری اراضی، همپیوندی و ترافیک در محدوده خیابان طالقانی… ۱۲۱
۵- ارائه یافته های نهایی پژوهش و ارائه پیشنهادات… ۱۲۶
۵-۱ مقدمه. ۱۲۷
۵-۲ جمع بندی و نتیجه گیری از بررسی ها و تحلیل های صورت گرفته. ۱۲۹
۵-۳ ارائه پیشنهادات… ۱۳۳
۵-۴ ارائه پیشنهاد برای پژوهشهای آتی.. ۱۳۴