اماکن دیدنی شیراز
شیراز یکی از شهرهای مهم ایران است. این شهر در دوره های تاریخی مختلف مورد توجه سلاطین ایران و فرمانروایان سرزمین های دیگر قرار گرفته است. این توجه در دوره هخامنشیان و زندیه به اوج خود رسیده و آثاری از آن دوران به جای مانده که نام شیراز را در جهان مطرح می نماید. از شیراز در سفرنامه های بزرگان بسیار شده است. مردم شیراز در سیر تحولات فرهنگی،سیاسی و اجتماعی ایران نقش به سزایی را بر عهده داشته اند.
معرفی چند نمونه از اماکن دیدنی و تاریخی شهر شیراز
بازار وکیل:
بازار وکیل از آثار به جای مانده از دوران حکومت عادلانه کریم خان زند می باشد.این مجموعه ارزشمند در شرق میدان شهرداری شیراز، در مجاورت مسجد جامع شهر قرار دارد. معماری این بنا برگرفته از بازار قیصریه لارو همچون بازارچه بلند اصفهان ساخته شده در دوره شاه عباس است، اما عرض بازار وکیل بیش از سایر بازارهاست هم چنین ۷۴ دهانه طاق ضربی بازار با ارتفاع بیش از ۱۱ متر مرتفع تر از طاق سایر بازارهاست.
موزه کریم خان زند:
این موزه محل نمایش اشیا تاریخی اعصار مختلف تاریخی (دوره پیش از اسلام و پس از اسلام) می باشد.
باغ ارم:
شیراز به دلیل آب و هوای مطبوع در فصول مختلف، شهر گل ها و گیاهان خوش آب و رنگ است و باغ های فراوانی در این شهر وجود دارد. باغ ارم، یکی از زیباترین باغ های شیراز است. ساخت این باغ را به دوره سلجوقیان نسبت داده اند، چرا که در آن زمان، باغ تخت و چند باغ دیگر توسط اتابک قراجه؛ حکمران فارس که از سوی سنجر شاه سلجوقی به حکومت فارس منصوب شده بود، احداث شد و احتمال ایجاد این باغ به درخواست وی و در آن زمان، زیاد است. ساخت سردر باشکوه باغ ارم به دوره حکومت قاجاریه در ایران برمی گردد. این باغ که به نظر آنوبانینی در ایران نظیری ندارد، با سرو های سر به فلک کشیده، گلهای بسیار زیبای متنوع و درختان گرمسیری و همچنین آب و هوای دلکش خود عده زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب می کند؛ و دیدن آن برای هر ایرانی علاقه مندی لازم است.
تکیه هفت تنان:
تکیه هفت تنان، نام باغ سرسبز و زیبایی واقع در شمال آرامگاه حافظ است که مرقد هفت عارف می باشد. عمارت تکیه هفت تنان متعلق به دوره زندیه می باشد. از دیدنیهای این عمارت تالاری است که سقف آن بر دو ستون بزرگ یکپارچه استوار شده و در طاقچههای بالایی آن، پنج مجلس روی گچ نقاشی شده و از شاهکارهای نقاشی دوران زندیه محسوب میشود. این مجموعه در سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ شمسی توسط نقاش و هنرمند محمد باقرجهان میری تعمیر و تجدید شد.
حمام وکیل:
حمام وکیل، یکی از بناهای ارزشمند تاریخی بر جای مانده از دوره زندیه می باشد. این حمام در غرب مسجد وکیل شهر شیراز قرار دارد. این حمام بزرگ، از پیشرفته ترین اصول معماری زمان خود برخوردار است.
مقبره حافظ:
خواجه شمسالدین محمد، حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران نغزگوی ایران و از گویندگان بزرگ جهان است که در شعرهای خود «حافظ» تخلص نمودهاست. سال از درگذشت حافظ میگذشت که اولین عمارت گنبدی شکل، توسط وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی، حاکم فارس، بر فراز مقبره حافظ ساخته شد. این عمارت در طول سالها و با عوض شدن حکومتها، بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. شاهعباس صفوی، نادرشاه افشار و کریمخان زند از حاکمانی بودند که مقبره حافظ در زمان حکومتشان بازسازی شد. مقبره حافظ در دوره زندیه ساخته شد و به دستور کریم خان سنگی از جنس مرمر مرغوب بر روی مزار نصب شد. با گذشت زمان و نیاز بنا به مرمت و تعمیرات، نقشه بنا توسط باستان شناس فرانسوی آندره گدار به سبک دوره زندیه تهیه شد. در این بنا که از ذوق و هنر هنرمندان ایرانی بهره بسیار برده است، از کاشیکاریهای معرق در سطح زیرین گنبد استفاده شده است. همچنین در خود سازه گنبد از رنگهای مختلف عرفانی مانند آبی فیروزهای (نماد بهشت)، سرخ ارغوانی (نماد شرابازلی)، سیاه و سفید (نماد شب و روز) و قهوهای سوخته (نماد خاک) بهره گرفته شده است. سنگ مزار حافظ تلفیقی از چند هنر تجسمی است. در این بنا معماری، خوشنویسی، کاشیکاری و حکاکی به طرز زیبایی در کنار هم قرار گرفتهاند.
دروازه قرآن:
مردم شیراز مردمی پایبند به باورهای دینی بودند. رد شدن از زیر قرآن در اول هر ماه در اعتقادات شیرازی ها جایگاه والایی داشت. دروازه قرآن شیراز یکی از ۶ دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار میرود. دروازه قرآن از زمان آلبویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است. بنای دروازه قرآن منسوب به عضدالدوله دیلمی ست. نسخه خطی قرآن موجود در سردر این دروازه به ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری تعلق دارد.
درسال ۱۳۱۵ این بنا به دستور رضاخان، تخریب شد. دروازه قرآن در سال ۱۳۲۸ شمسی با همت یکی از بازرگانان شیراز به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتماد التجار، با فاصله کمی از دروازه کهن ساخته شده است.
ارگ کریم خانی:
ارگ کریمخانی از جمله آثار تاریخی دوره زندیه شهر شیراز است و در ابتدای خیابان کریم خان زند، نبش میدان شهرداری قرار دارد. ساخت ارگ کریم خانی که در واقع دژی نظامی بوده است، بین سالهای ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی انجام شد. برای این منظور کریم خان بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را به سرعت تمام کرد. کریم خان زند در ساخت بنای ارگ از برترین معماران و استادان اصفهانی، آذربایجانی، خراسانی و هندی کمک گرفت.
امامزاده شاه چراغ:
حضرت شاه چراغ فرزند امام هفتم و برادر امام رضا ست. نام ایشان سید احمد (ع) ملقب به شاه چراغ می باشد. ایشان در جنگ میان نیروهای دولتی در راه مدینه به طوس به شهادت رسیدند. شهادت ایشان هم دوره با دوره حکومت مأمون در خراسان می باشد. عناصر تزیینی حرم از جمله گچبری ها، آینه کاری ها، درهای نقره و … بسیار جالب توجه است.
مسجد جامع عتیق:
مسجد جامع عتیق در ضلع شرقی حرم حضرت شاه چراغ قرار دارد. این مسجد یکی از بناهای تاریخی شیراز به شمار می رود. این مسجد دو ایوانی در سال ۲۸۱ ه.ق. به دستور عمرولیث صفاری ساخته شد. ساختمان مسجد که اولین هسته تاریخی شهر شیراز است مشتمل بر بنایی مرتفع است که دارای چندین حجره و شبستان است و برخی قسمت های آن دوطبقه می باشد. این مسجد دارای ۶ درب ورودی و خروجی بوده است. یک درب در ضلع شمالی، یک درب در ضلع جنوبی، دو درب در ضلع غربی و دو درب در ضلع شرقی. درب ورودی ضلع شمالی به دوازده امام معروف است و کتیبه ای بر فراز آن قرار گرفته است که در دوره صفوی و در سال ( ۱۰۳۱ ه.ق. ) به خط علی جوهری نگاشته شده است این کتیبه تاریخ مرمت مسجد را در سال مذکور بیان می نماید.
مسجد وکیل:
این مسجد در نزدیکی بازار وکیل قرار دارد. مسجد وکیل بزرگترین و بی نظیرترین مسجد تاریخی ایران است. استحکام و تریینات مسجد وکیل (شاهی) بر شهرت این مسجد می افزاید. تاریخ بنای این مسجد ۱۱۸۷ هجری بوده است اما وجود کتیبه های کاشی با نام سلاطین قاجار این گمان را پیش آورده است که بعضی تزئینات مسجد که در زمان کریم خان کامل نبوده در عهد قاجاریه تکمیل شده است و یا این که نسبت به تعمیر یا تعویض کاشیکاری های عهد کریم خان زند در دوران قاجاریه اقدامی شده است. اگرچه معماری تمام مسجد وکیل، مخصوصا استحکام بی نظیر آن قابل توجه است ولی ساختمان سه طاق مجلل و با شکوه آن (طاق سردر ورودی – طاق مروارید و طاق ورودی به شبستان بزرگ) از شاهکارهای معماری است و چنان طاقهای با ابهتی کمتر در شیراز ساخته شده اند.
آرامگاه خواجوی کرمانی:
آرامگاه خواجوی کرمانی در غرب دروازه قرآن واقع شده است. خواجوی کرمانی شاعر و عارف قرن هشتم هجری قمری بود. محل آرامگاه در محوطهای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. روی این سنگ کتیبهای که بیانگر قبر خواجو باشد وجود ندارد. فقط بالای سنگ عبارت: کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام به خط ثلث نوشته شدهاست.
مدرسه خان:
قدمت مدرسه خان به دوره صفویه برمی گردد. در ساخت مدرسه از اعداد مقدس و هندسه مقدس استفاده شده است.صد تعداد حجره های مدرسه به حروف جمل نام مبارک پیامبر ست. پنج مدرس به نیت پنج تن و دوازده راهرو به نیت دوازده امام و… .
زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده ۷۶۸۶ متر مربع می باشد که در زمینی به مساحت ۵۰۰۳ متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است ، این بنا دارای یکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و ۴ باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است ، طول صحن ۵۱ متر و عرض آن ۴۵ متر می باشد.
آرامگاه سیبویه
این آرامگاه درسال ۱۳۵۵ ساخته شد. پیش ار این تاریخ مرقد سیبویه دانشمند ایرانی در محله سنگ سیاه شیراز مهجور افتاده بود. ابوبشر عمروا بن عثمان ابن قنبر مشهور به سیبویه عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مولف کتاب مشهور (الکتاب ) متولد بیضا (اردکان ) بوده و تاریخ زندگی او مشخص نیست و همچنین در وفاتش چندین تاریخ از ۱۶۱ هجری قمری تا ۱۹۴ هجری قمری ذکر شده است . در جوانی به بصره رفت و نزد علمای آنجا به خصوص خلیل ابن احمد تحصیل کرد . سپس به بغداد نزد برامکه رفت و مناظره وی با کسایی در حضور یحیی بن خالد برمکی در مسئله معروف به زنبوریه در همانجا صورت گرفت . وفات او به قولی در شیراز اتفاق افتاده و در محلی معروف به سنگ سیاه که اکنون در شمال دروازه کازرون شیراز قرار دارد دفن شده است.
آرامگاه سعدی:
آرامگاه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد. بنای اصلی و اولیه آرامگاه سعدی مربوط به دوره اتابکان فارس است و نخستین بار ابن بطوطه مراکشی در حدود سال ۷۵۰ قمری آن را مشاهده کرد.
این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا میگذرانده و سپس در همانجا دفن شده است. برای نخستین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبرهای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران شد و اثری از آن باقی نماند. در سال ۱۱۸۷ قمری به دستور کریمخان زند، بنایی ۲ طبقه معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا شد. در دوره قاجاریه توسط فتحعلی شاه این بنا مرمت شد و چند سال بعد نیز حبیب الله خان قوام الملک دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد. آرامگاه شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی در سال ۱۳۵۴ توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره ۱۰۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.