استخر لاهیجان
لاهيجان، شهر چاي و ابريشم ، با تاريخي كهن و فراز و نشيب بسيار در شرق استان گيلان واقع شده است. اين شهر از شمال به درياي خزر ، از جنوب به سياهكل و ديلمان، از مغرب به آستانه اشرفيه و از مشرق به لنگرود محدود است.
اين شهرستان سرزميني هموار و جلگه اي است كه حاصل رسوبات بجا مانده از سفيد رود مي باشد. جلگه لاهيجان به علت زيبايي و قدرت حاصلخيزي اراضي و وجود فرآورده هاي كشاورزي و منابع اقتصادي، امتياز خاصي در بين ديگر شهرهاي استان گيلان كسب كرده است. هموارترين نقطه اين سرزمين در قسمتهاي شمالي مجاور دريا است و هر چه از شمال به طرف جنوب پيش رويم بر ارتفاع آن افزوده مي شود.
بر طبق روايتي قديمي اين شهر به وسيله لاهيج بن سام بن نوح ساخته شده است. لاهيجان با توجه به اينكه در دوران ساسانيان و پيش از آن مهمترين مركز توليد و تجارت ابريشم منطقه بوده، به نام شهر ابريشم نيز شناخته ميشود. اين شهر سالها مركز گيلان «بيه پيش» و به گواه تمام مورخان از شهر هاي باستاني ايران بوده و در دوره ساسانيان نيز شهري آباد بوده است.
لاهيجان در گذشته به «دارالاماره» و «دار الامان» نيز مشهور بوده است و ارتفاع اين شهر چون از ساير شهرهاي گيلان بيشتر بوده و اطرافش باز است هواي بهتري دارد.
شهري به نام ابريشم در متون تاريخي اسلامي سده هاي هفتم و هشتم هجري قدم به عرصه جغرافيا گذاشت اما چون نام لاهيجان با ابريشم عجين است قدمت آن بسيار فراتر مي رود، زيرا شمال ايران بر سر راه ابريشم قرار داشت و ابريشم در حدود قرن پنجم ميلادي، يك قرن پيش از اسلام از چين به اروپا برده شد و بعيد مي نمايد هنگامي كه تخم كرم ابريشم از جاده ابريشم به اروپا ميرسد در اين مسير طولاني مورد توجه مردم قرار نگرفته و به پرورش آن همت نگماشته باشند، اما اينكه لاهيجان از چه روزگاري به دليل پرورش ابريشم به اين نام خوانده شده در تاريخ سندي ديده نمي شود.
ساختمانهاي قديمي لاهيجان اغلب به سبك و معماري دوره صفويه است، ديوارهاي قطور با ارتفاع قريب به پنج متر و كوچه هاي پيچ در پيچ نموداري از نماي شهر در گذشته مي باشد.
موقعيت جغرافيايي
لاهیجان از زیبا ترین شهرهای گیلان، بلکه ایران است. موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه پایکوهی که تپه ماهورهای آن را بوته های همیشه سبز چای، در ردیف کاری های منظم هندسی پوشانده است، همراه با معماری بسیار زیبا و خانه های ویلائی با سقف های سفالی و رنگ آمیزی سفید، جلوه زیبایی به سیمای شهر بخشیده است.
لاهیجان از نظر سابقه شهری قدمت زیادی دارد و قبل از رشت مرکز ایالت گیلان بوده است. علاوه بر آن حتی پس از این که رشت از دوره صفویه اهمیت یافت، باز لاهیجان به دلیل سوابق تاریخی و موقعیت جغرافیایی مرکز گیلان بیه پیش باقی ماند. اهمیت لاهیجان به عنوان یک شهر توریستی علاوه بر زیبایی های طبیعی آن، چشم اندازهای زراعی باغهای چای است. لاهیجان مهمترین مرکز کشت و تولید چای ایران به شمار می رود و این موقعیت را تاکنون با فعالیتی چشمگیر حفظ کرده است.
لاهيجان از معروفترين شهرهاي شمال كشور در قرنهاي گذشته بود و لنگرود و رودسر، ديلمان و سياهكل ،آستانه اشرفيه و…از بخش هاي تابعه اين شهر محسوب مي شدند. بعد ها بر اساس تقسيمات كشوري، رودسر و توابع آن در سال 1337، لنگرود و توابع آن در سال 1338 ، آستانه اشرفيه با تمام توابع و نواحي خود در سال 1358 شمسي و ديلمان و سياهكل در دهه 70 از لاهيجان جدا شدند و شهرستانهاي مستقلي را تشكيل دادند.
لاهيجان به علت واقع شدن بين درياي خزر از شمال و سلسله جبال البرز از جنوب كه از جنگل و مه غليظ و در ارتفاعات پوشيده از برف است، از هواي لطيف و متبوعي برخوردار است.
كوههاي شيطان كوه و عطا كوه در شرق لاهيجان از نمونه هاي بارز رشته كوه البرز در اين منطقه است.
شهر لاهيجان با وسعت يكهزار و 13 هكتار در حال حاضر داراي 74 هزار نفر جمعيت مي باشد.
موقعيت فرهنگي
لاهيجان از نظر فرهنگي يكي از شهرهاي مهم استان گيلان بوده و حدود 90 درصد مردم اين شهر باسواد مي باشند. لاهيجان زادگاه شخصيت هاي معروفي چون يوحنا (صاحب انجيل يوحنا)، كوشيار (استاد رياضي ابوعلي سينا)، مهيار ( از شاعران و دانشمندان قرن چهارم)، حكيم ملا عبدالرزاق فياض لاهيجي، شريف لاهيجي، علامه ذوفنون حزين لاهيجي، سلار ديلمي، دكتر محمدرضا حكيم زاده ( بنيانگذار آسايشگاههاي معلولين رشت،اصفهان و كهريزك تهران) و زادگاه دهها و صدها اديب، فقيه و دانشمند ديگري است كه بسياري از آنها نقش بسزايي در تعالي فرهنگي و علمي كشور داشتند.
موقعيت اقتصادي
لاهيجان به دليل موقعيت طبيعي خاصش از نظر اقتصادي منطقه اي كشاورزي- صنعتي است. كشت چاي نيز در سال 1278 شمسي با همت محمد ميرزاي چايكار (معروف به كاشف السلطنه) در لاهيجان رونق و گسترش يافت.
وجود صنايع دستي بامبو بافي ، شالبافي ، خراطي، سفالگري ،كارخانه هاي چاي سازي، برنجكوبي، كلوچه پزي، پيله خشك كني و دهها كارخانه صنعتي ديگر از مراكز اقتصادي لاهيجان بشمار مي روند.
محلات قديمي لاهيجان
لاهيجان يكي از شهرهاي قديمي استان گيلان مي باشد كه از تعداد زيادي محله تشكيل شده است.
محلات اصلي
1- اردو بازار
محله اي است كه در نزديكي ميدان مركزي شهر (چهار چراغ سابق) قرار دارد و صحرای سبزه میدان در قدیم جزو آن بود و قبلاً به نام قلعه یا قصر معروف بوده است.
این قلعه ،که محله نام خود را ازآن گرفته است، در سال 914 هجری به وسیله سپاهیان امیر حسام الدین فومنی ویران گردید وسلطان احمدخان در تجدید بنای آن دو سال وقت صرف نمود. در سال 1000 هجری قمری شاه عباس فرمان داد تا سپاهیانش در اطراف این قلعه اردو زدندو نام اردوبازار از این زمان به این محل اطلاق گردید. این قصرمدت مدیدی به وسیله حاکم بیه پیش صفویان اشغال شده بود. زيارتگاهها و مساجد امير صادق، پاشويان و بيگم آباد در اين محله قرار دارد.
2- امير شهيد
اين محله در نزديكي استخر قرار دارد و مقبره میر شهید فیروز کوهی از بازماندگان سادات کیایی در این محله زیارتگاه مردم می باشد .
صحرای وسیعی که موسوم به سبزه میدان بود، درقدیم، جنب محله اردوبازار و در جنوب محله امیرشهید واقع بود. در عصر خان احمدخان کیائی آخرین فرمانروای سلسله کیائیان بیه پیش، این دشت وسیع محل تفریح و تفرج و تماشاگاه اهالی بود. در شرق سبزه میدان، بلندیهای کم ارتفاع، جنگلی، خرم و با صفای کوه شاه نشین(یا شیطان کوه) وجود داشت. در مقابل این کوه، استخری قرار داشت که محل جمع آوری آبهای زراعی بود. در وسط آن جزیره کوچکی بود که بنایی در آن ساخته بودند که محل استراحت پادشاه لاهیجان بود. در پای کوه شاه نشین نیز، معتمدالدوله دو عمارت بنا کرده بود که چشم انداز زیبایی از دریای خزر از آن ساختمانها جلوه گر می شد.
3- پرد سر
نام این محله از پلی بنام خشته پل گرفته شده است که این پل بر روی رودخانه شهر قرار گرفته است . بقعه ملاعاقل و میر جمال الدین اشرف موسی کاظم ( ع ) و بقعه آقا سید مرتضی و یکی از آرامستان های شهر در این محله قرار دارد . پردسر در گیلکی به معنی سر پل است.
4- خمیر کلایه یا خومر کلایه
محله ای است که حاکم لاهیجان در آن سکونت داشت و از قدیمی ترین محلات شهری می باشد .
5- شعربافان
این محله در شرق لاهیجان واقع شده و در گذشته به نام کوهستانک خوانده شده و محل بافندگان ابریشم بوده است .
بقعه آقا سید محمد یمنی وآرامستان قدیمی شهر در جنوب شرقی این محله قرار دارد .
6- گابنه
این محله در جنوب لاهیجان قرار گرفته و زیارتگاههای آقا پیر علی و میر ابراهیم موسی کاظم ( ع ) و مسجد اکبریه در آن قرار دارد .
7 – محله میدان
قدیمی ترین محله شهر لاهیجان است که بازار شهر در این محله قرار دارد .
آثار تاریخی و مذهبی همچون مسجد جامع ،بقعه سید رضی بن موسی کاظم ( ع )، بقاع تکیه بر ، جواهر پشته ، آقا پیر رضا ، آقا ابوالقاسم امام جمعه در این محله قرار دارد.
8 – محله کاروانسرابر
درشمال محله پردسر قرار دارد. بقعه های «آقا سید جلال الدین» پسر امام موسی کاظم (ع)، به همراه مسجد قدیمی کاروانسرابر در این محل قرار دارند.
محلات دیگر لاهیجان
از دیگر محلات لاهیجان می توان از جیر سر، غریب آباد، حسن بگدشت، نخجیر کلایه، حاجی آباد، کاروانسرابر، آقا سید محمد، کرد محله، کوبیجار، یحیی آباد، کوی زمانی، آقا سید حسين و نمکایه و… نام برد .
موقعیت دانشگاهی
این شهر دارای چند مرکز مهم دانشگاهی شامل دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور ، دانشکده فنی و حرفه ای، دانشکده پرستاری، دانشگاه غير انتفاعي ديلمان و دانشگاه غير انتفاعي انديشمند می باشد، که نزدیک به 15 هزار نفر در این مراکز مشغول به تحصیل هستند.
هتل ها و مراکز اقامتی
مراکز اقامتی لاهیجان شامل دو هتل، یک مهمانسرا و چند مسافر خانه و مجتمع اقامتی و پذیرایی می باشند .
سوغات لاهیجان
از مهمترین سوغات و محصولات لاهیجان می توان به چای، کلوچه، برنج و صنایع دستی اشاره کرد .
جاذبه های تاریخی
پل خشتی
پل خشتی در شمال غربی شهر لاهیجان و در حدود 250 متری بقعه ملاعقیل یا عاقلیه و در محله پردسر واقع شده است. این پل که بر روی رودخانه لاهیجان واقع شده، دارای دو دهنه بزرگ است. طول پل 50 متر و عرض آن 5/4 متر و سطح آن از سنگ فرش می باشد. میر ظهیرالدین مرعشی در کتاب خود در ذکر وقایع سال 892 هجری قمری از این پل نام برده است. در اوائل دوره قاجاریه توسط شخصی به نام حاج جعفر کاشانی به جای پل قدیمی که سنگی بوده یک پل آجری احداث کرد که در سال 1271 ه. ق به صورت اساسی مرمت شد. این پل دارای دو چشمه بزرگ و باطاق جناقی و سیل برگردانهایی در اطراف پل است . پل خشتی در فهرست آثار ملی با شماره 1433 به ثبت رسیده است.
حمام گلشن
این بنا که در محله میدان، در مقابل مسجد جامع و بقعه چهارپادشاهان واقع شده، در سال 1239 هجری قمری در زمان فتحعلی شاه قاجار توسط حاج علی اکبرخان حاکم وقت لاهیجان ساخته شده است.
این گرمابه عمومی در اصل دارای دو سربینه بوده، یکی از آنها مورد استفاده افراد معمولی و عامه مردم قرار می گرفته و دیگری که کوچکتر بوده به طبقات خاص تعلق داشته است. بنای قدیمی حمام که در سطح وسیع و با عظمت و زیبایی خاصی ساخته شده بود، با گسترش شهر سازی و لزوم احداث خیابان و میدان ویران شده و بازسازی گردیده است. فضای داخلی حمام یک هشت ضلعی نامنظم است که هشت ستون دایره ای شکل سنگی سقف گنبدی و آجری آن را سرپا نگهداشته است. گنبد میانی حمام در حدود هشت متر ارتفاع و حبابهایی بر روی آن کار گذاشته شده که نور داخل حمام را تامین می نماید.
در فواصل طاقهای جانبی گنبدهای کوچکی به صورت کاسه برگردان به ارتفاع حدود 5/3 متر، فضاهای فوقانی را مسقف می سازد.
اجزاء به جا مانده از این بنا عبارتند از : رختکن ، گرمخانه ، مخزن آب گرم ، تنظیف ، دو اتاق هشتی که دوشهایی جهت استحمام در آن قرار داشته است . طاقهای بکار رفته جهت سقف بنا و ایجاد گنبدهایی با منافذ نورگیر، فضای داخلی این حمام را زیبا کرده است. حمام گلشن در فهرست آثار ملی کشور با شماره 1442 به ثبت رسیده است.
آرامگاه کاشف السلطنه و موزه تاریخ چای ایران
آرامگاه کاشف السلطنه وگنجینه تاریخ چای از یادمانهای جالب لاهیجان است. این یادمان بر فراز تپه ای بنا شده و یاد آور نوشیدنی گرمی است که در تمام نقاط ایران مورد استفاده و توجه مردم است.
او در 1314 هجری قمری (1275 خورشیدی) با سمت سرکنسول ایران به هندوستان رفت. حاجی محمد میرزا معروف به کاشف السلطنه، ژنرال کنسول ایران در هندوستان (1275 خورشیدی)، نخستین بار بذر ونهال چای را همراه خود به ایران آورد و در لاهیجان به کشت و پرورش چای پرداخت.
به روایتی وی در حین انجام وظایف خود درسرکنسولگری ایران زراعت چای و صنعت چایسازی را در مزارع و کارخانه های چای فرا گرفت و موفق به دریافت گواهینامه چایکاری گردید. سپس تعداد قابل توجهی گلدان نهال و بذر چای را همراه با بذر گیاهان مختلف با کشتی به بوشهر و از آنجا به تهران آورد و از مظفرالدین شاه لقب کاشف السلطنه و امتیاز کشت چای در ایران را دریافت کرد.
مزار کاشف السلطنه برسر تپه ای از چای که توسط وی در سال 1307 خورشیدی خریداری شده بود قرار گرفت. در ابتدا بنا به وصیت کاشف السلطنه مزار وی که از مرمر سیاه بود بدون سقف و حفاظ و در میان بوته های چای قرار گرفت، اما اندکی بعد مقرر گردید که 2 درصد درآمد چای به ساخت مقبره ای درخور او اختصاص یابد. از سال 1335 بنای فعلی به سبک معماری غربی و به همت انجمن آثار ملی به شکل کنونی با اسکلتی از بتون مسلح ونمای سنگ تیشه ای طوسی رنگ با زیربنای 512 متر مربع ساخته شد.
امروز از برکت ابتکار و تلاش اوست که هزاران نفر چایکار شمالی با کشت محصول با ارزش چای زندگی خود را تأمین می کنند . آرامگاه پدر چای ایران برفراز تپه ای نزدیک به ورودي بام سبز در طول سال مورد بازدید علاقه مندان قرار میگیرد .
این بنا از یک تالار مستطیل شکل و دو اتاق در دو طرف ورودی برج مرتفع و نمای سنگی بیرون تشکیل شده است . در کنار این مقبره، موزه چای ایران قرار دارد که از دو بخش آثار مربوط به کشت و مصرف چای و بخش آثار قدیمی تشکیل یافته است . این بنا در سال 1375 تبدیل به موزه شد .
مجموعه مزبور هم اکنون با داشتن ادوات و وسایل سنتی و تخصصی مربوط به چای و مدارکی مربوط به چگونگی فعالیتهای پدر چای ایران، همه روزه پذیرای بسیاری از افراد بومی و نیز گردشگران است.
موزه چای دارای 3 قسمت است. قسمت آرامگاه که با برجی مرتفع وچهار گوش در غرب و سالن اصلی که با دو اتاق به ابعاد 14 متر مربع در شرق جای دارند. ورودی اصلی بنا در سمت شرق ابتدا به دو فضای جانبی تالار اصلی گشوده می شود.آرامگاه کاشف السلطنه و گنجینه تاریخی چای به شماره 1769 جزو آثار ملی به ثبت رسیده است.
خانه محمد صادقی لاهیجان
این خانه یکی از بناهای مسکونی دوره قاجاری است که در بافت تاریخی شهرلاهیجان واقع شده است. دارای یک تالار و شاه نشین با طاق گنبدی و سقف مقرنس کاری شده و ارسیهای مشبک است. اطاقهای جنبی نیز دارای تزئینات و نقاشی و گچبری است. تزئینات این بنا بسیار ظریف و استادانه اجرا شده و مشخصه یک معماری مسکونی دوره قاجاری در گیلان است. دو در ورودی به شاه نشین راه پیدا می کند. بر بالای درها پنجره های مشبک نصب شده است. یک نوار مقرنس ایوان را احاطه کرده است و ایوان دارای دو ستون چوبی است. قسمت بالای ستونها با نقوش مختلف تزئین شده است. چهار لنگه در بسیار نفیس با نقش گل وبوته، تالار را به اطاقهای جنبی ارتباط می دهد. طاقچه ها و دیوارهای داخل تالار و اطاقها همه دارای نقشهای تزئینی با رنگ و روغن است.این بنا طی شماره 1498 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
جاذبه های مذهبی
مقبره شیخ زاهد گیلانی
این بقعه، مدفن شیخ تاج الدین ابراهیم ملقب به شیخ زاهد گیلانی از عرفای بزرگ قرن هفتم هجری قمری و استاد و مرید شیخ صفی الدین اردبیلی است.
این بنا در سال 892 هـ . ق توسط سلطان حیدر صفوی حاکم شیروان پس از انتقال جسد شیخ به این محل ساخته شده است .
آرامگاه شيخ زاهد از بهترين نمونه هاي هنر معماري گيلان است. از ويژگي هاي اين بنا ميتوان به گنبد مخروطي شكل با كاشي كاريهاي آبي رنگ و نقوش هندسي اشاره كرد.
اين بنا متشكل از اتاق آرامگاه، اتاق جانبي و ايوان سراسري است و بر روی مزار صندوقی چوبي قرار دارد. بقعه شیخ زاهد در روستای شیخانبر در فاصله سه کیلومتری لاهیجان در سمت شرق و در دامنه کوهی سر سبز در کنار مزارع زیبای چای قرار دارد و برخی محققان عقیده دارندکه این محل خانقاه وی بوده است. بدنه بنا تا ارتفاع 140 سانتی متر از کف با کاشی هایی به ابعاد 12 سانتی متر و رنگ های زرد وآبی تزیین شده است. بقعه شیخ زاهد که یکی از زیباترین و مستحکم ترین بناهای تاریخی منطقه گیلان است با شماره 824 جزو آثار ملی به ثبت رسیده است.
مسجد جامع
مسجد جامع لاهیجان در محله میدان و مرکز بافت قدیم شهر واقع شده و با آثار تاریخی مجاور خود یعنی بقعه چهارپادشاهان و حمام گلشن و بازار یک مجموعه تاریخی – فرهنگی را تشکیل می دهد. این مسجد بر اساس شواهد موجود یکی از قدیمی ترین مساجد لاهیجان است که به روایتی طبق دستور سلطان محمد کیا به سال 893 هجری قمری در محل یک آتشکده قدیمی احداث شده است. در سال 1331ه.ق توسط حاج علی اکبر حاکم وقت لاهیجان بنای قدیمی مرمت گردید و ضمن توسعه بنا تغییرات اساسی در آن ایجاد شد به صورتی که مشخصات معماری قاجاریه را پیدا کرد. در سال 1370 قمری نیز یک بار دیگر این بنا دچار تغییرات بسیار شد و بخشهایی به آن الحاق گردید.
شبستان وسيع و گنبد دار، ايوان و سر در ورودي و گلدسته زيباي بنا از قدمت آن حكايت دارد. بر ايوان ورودي، كتيبه اي بر سنگ مرمر به خط نستعليق ديده ميشود كه فرمان شاه سلطان حسين صفوي با تاريخ 1106 ه.ق بر روي آن نقش شده است.
بقعه مير شمس الدين
این بقعه از بناهای معتبر و زیبای شهر لاهیجان است که در قسمت شمال غربی میدان مرکزی شهر واقع شده است. این مجموعه در بافت قدیمی شهر و در محله اردوبازار جای دارد و متعلق به امیر شمس الدین حسینی از فرزندان امام موسی کاظم(ع) بوده است.
صحن مجموعه مستطیل شکل ولی با اضلاع نامنظم است. در سمت شرق حیاط مدخل و بنای مربوط به آن و در سمت غرب حیاط بنای اصلی بقعه و در سمت شمال در حد فاصل دو بنای یاد شده حسینیه جای گرفته و حیاط از دو طرف شرق و غرب به خیابانهای اطراف متصل است. سر در بقعه ها در زمان صفویان ساخته شده و تاریخ روی صندوق بقعه 1017 هجری قمری است. ورودی اصلی از سمت شرق است که دارای سر دری بزرگ به صورت دو طبقه می باشد. درب چوبی و عظیم آن نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. بعد از آن هشتی قرار دارد که از طریق دو پلکان در داخل هشتی به غرفه های بالا می رسد.کل بنا از آجر می باشد و در گذشته بر هر یک از پایه ها دو طاق و بر بالای بام مدخل نیز یک اتاق کوچک قرار داشته است.
اين بقعه ايواني سراسري در بخش شرقي دارد كه در حاشيه آن فيل پاهايي قطور ايجاد كرده اند. در وسط بقعه، اتاق آرامگاه با نقشه هشت ضلعي و گوشواره هايي در اضلاع و گنبد مرتفع قرار دارد. این مجموعه به شماره 646 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
آرامگاه چهار پادشاهان
آرامگاه چهارپادشاهان در محله میدان لاهیجان قرار دارد و دارای مجموعه ای از چند مقبره و مسجدی متصل به آن می باشد. مسجد در قسمت غربی جای دارد و مقابر متصل به آن دارای چهار اتاق است که دو اتاق آن محل دفن چند تن از سادات کیائی است.
قديمي ترين مقبره اين مجموعه متعلق به سيد خور كيا یا سید خرم کیائی می باشد که در سال 647 هجری قمری در گذشته و بعدها سایر سادات زیدی کیائی در جوار او به خاک سپرده شدند. ديگر مقابرآن مربوط به سيدرضی كيا، سيد علي كيا و سيد یحیی كيا از سادات كيايي ميباشد كه در سال 791 ه.ق در جنگ رشت كشته شدند.
بنای اصلی در ضلع جنوبی حیاط واقع شده، ایوان بزرگی با شش ستون در ضلع شمالی بنا قرار گرفته، ستونها و ازاره دیوار به ارتفاع 80 سانتی متر با کاشی های هشت گوش و چهار گوشی کاشیکاری شده است. کاشیکاری ایوان هنگام مرمت بنا در دوره قاجار انجام شده است. بر روی آرامگاهها صندوقچه های چوبی کنده کاری شده قدیمی با کتیبه های خوش خط قرار دارد که تاریخ ساخت آنها را نیز مشخص نموده است. قدیمی ترین صندوقچه ها در 791 ه. ق و جدیدترین آنها در 1015 ه . ق ساخته شده است که شجره سید خرم کیا و نام اهدا کننده آن قاضی محمد خان آمده است. کتیبه به خط محمد بن داود کیا نوشته شده و نجار سازنده آن عبدالفتاح لاهیجی است.
اين بنا مستطيل شكل با ايواني سراسري در بخش شمالي است كه اتاقهاي آرامگاه در كنار آن واقع شده اند. ایوان که حدود 30 متر طول و پنج متر عرض آن است سقف لمبه کوبی و درز پوش پهن دارد. طاق ایوان بر شش فیلپای آجری استوار شده است.
در چوبی بقعه از چوب منبت کاری شده و دارای کتیبه است. نمای دیوار شمالی با صحنه های مذهبی نقاشی شده، ولی در تعمیرات بعدی بخش هایی از نقاشی ها ریخته و حذف شده است. این بقعه با شماره 322 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مسجد اكبريه
اين مسجد، در محله گابنه لاهیجان واقع شده و به احتمال فراوان بازمانده مسجدی از قرن چهارم هجری قمری است که در دوره صفویه و قاجار بازسازی شده و توسعه یافته است. بر اساس کتیبه ای سنگی که روی دیوار به چشم می خورد در سال 1239 ه . ق و در عهد حکمرانی علی اکبر خان حاکم وقت مسجد جدید از توسعه و بازسازی مسجد قدیم شکل گرفته و به همین مناسبت نیز به نام مسجد اکبریه مشهور شده است.
بنای فعلی شامل دو بخش مسجد نو و قدیمی می باشد. مسجد نو که قدمت آن به حدود یکصد سال می رسد، شامل سه طاق بلند در امتداد یکدیگر است که بر شش پایه اصلی بنا شده است. ساختمان بنا از آجرهای نازک قدیمی با ملات و گچ و خاک ساخته شده است. این مسجد دارای محرابی کاشیکاری است و ازاره های مسجد تا ارتفاع 80 سانتیمتر کاشیکاری شده و در دو طرف محراب آیات قرآن نوشته شده است. ضلع شمالی مسجد به وسیله درب بزرگی به مسجد کهنه ارتباط دارد که امروزه محل وضو خانه می باشد. مسجد کهنه شامل دو طبقه است که طبقه همکف دارای یک شبستان است و حوضی سنگی در وسط آن تعبیه شده است. مسجد دارای مناره آجری است که نوک آن کاشیکاری شده است.
مسجد اکبریه با شماره 1227 جزو آثار ملی به ثبت رسیده است.
بقعه میر شهید
بقعه میرشهید در شمال شرقی لاهیجان در محله میر شهید و در دوره قاجار ساخته شده است. مقبره دارای چهار ورودی است که دو ورودی شمال و غرب آن به داخل اتاق ها وصل می شود. نمای مربع شکل بقعه مرکب از اتاقی در وسط و ایوانهای جانبی با ستون های چوبی در آن است. بر روی اتاق حرم گنبدی کوتاه قرار دارد. همچنین در بالای در ورودی نقش هایی جلب توجه می کند.
جاذبه های طبیعی
لاهیجان دارای چشم اندازها ، مناظر دیدنی و تفریحی بسیاری می باشد که از آن جمله می توان به جاذبه هایی همچون استخر ، شیطان کوه ، بام سبز ، آبشار ، باغ ملی ، تالاب بین المللی امیر کلایه و … اشاره کرد . همچنین تله کابین لاهیجان به طول یک هزار و 550 متر رخداد بزرگی است که بر جاذبه های تفریحی عروس شهرهای گیلان اضافه نموده و با جذب گردشگران داخلی و خارجی لاهیجان را بعنوان یکی از شهرهای زیبا در تمام دنیا مطرح نموده است .
شیطان کوه
این کوه سر سبز که در امتداد سلسله جبال البرز واقع شده و با ارتفاعی نزدیک به 60 متر از درختان و شمشادهای کوتاه و سبز پوشیده شده و در ناحیه شرقی شهر لاهیجان قرار دارد . این کوه بعلت واقع شدن در داخل مجموعه شهری باعث به وجود آمدن چشم اندازهای زیبایی شده و گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می کند .
آبشار شیطان کوه
این آبشار زیبا که از بدنه شیطان کوه به پای کوه سرازیر می شود به وسیله پمپاژ آب از استخر تغذیه شده و حوضچه هایی برای تخلیه و حرکت آب در پایین آن احداث شده است .
در کنار این آبشار یک راه پلکانی تا قله کوه وجود دارد که گردشگران با پشت سر گذاشتن حدود 700 پله که از کنار آبشار و پای کوه آغاز شده و از داخل درختان سر سبز می گذرد به قله كوه و بام سبز مي رسند.
آبشار شیطان کوه لاهیجان
استخر لاهیجان
در پای شیطان کوه استخری بزرگ به وسعت 17 هکتار قرار دارد که گفته می شود به دستور شاه عباس احداث شده است .
استخر دارای جزیره ای زیبا می باشد که توسط یک پل به حاشیه جنوبی آن متصل شده است طول حاشیه این استخر نزدیک به دو کیلومتر بوده که در کنار بلواری زیبا قرار دارد و از مراکز دیدنی و تفریحی مهم لاهیجان می باشد .
بام سبز
اين منطقه زيبا كه توسط شهرداري لاهيجان در بالاي شيطان كوه طراحي و ايجاد شده به علت مشرف بودن به شهر به نام بام سبز شناخته می شود .
اين محوطه سبز و زيبا به وسيله گذرگاهي از ورودي كوه و ميان درختان به آبشار شيطان كوه متصل مي شود. مجموعه بام سبز به علت جذابيت و منتهي شدن به مجموعه ارتفاعات مشرف به شهر و باغات چاي، طرفداران بسیاری دارد.
تماشاي روزها و شب هاي لاهيجان ازفراز بام سبز، از ديگر جاذبه هاي اين مجموعه تفريحي مي باشد.
تله كابين
تله كابين لاهيجان از ديگر جاذبه هاي تفريحي مي باشد كه با كوشش شوراي اسلامي شهر و شهرداري توسط شركت خصوصي احرار، در سال 1384 احداث شده است.طول اين تله كابين يك هزار و 550 متر مي باشد كه از بام سبز به قله تاج خروس كشيده شده و در هر ساعت يك هزار نفر را جا به جا مي نمايد.
اين تله كابين داراي دو ايستگاه و پنج دكل بوده و 350 متر در مرتفع ترين نقطه از سطح دريا ارتفاع دارد.احداث پارك مجهز به رستوران، كافي شاپ و انواع غرفه هاي آلاچيق و ايجاد فضاي مناسب براي گردشگران از ديگر امکاناتی است كه در ايستگاههاي تله كابين در نظر گرفته شده است.
پارك بعثت (باغ ملي)
اين بوستان با وسعتي بيش از 10 هزار متر مربع در مركز شهر لاهيجان قرار دارد و از پارك هاي قديمي لاهيجان مي باشد كه در سالهاي اخير بازسازي شده و داراي آب نما و الماني از قوري چاي و فنجان به عنوان نماد لاهيجان مي باشد.
پارك جنگلي مير صفا
اين پارك جنگلي طبيعي در خيابان شقايق قرار دارد و داراي تعدادي آلاچيق بوده كه مورد توجه گردشگران مي باشد.
تالاب بين المللي امير كلايه
اين تالاب به وسعت بيش از هزار و دويست هكتار در 40 كيلو متري شمال شهر لاهيجان و در كنار درياي خزر واقع شده و به دليل نوع خاص اكوسيستم به دور از هر گونه آلودگي زيست محيطي بوده و داراي جاذبه هاي تفريحي زيادي مي باشد.
سواحل امير آباد
شمالي ترين نقطه شهرستان لاهيجان، به درياي خزر و سواحل امير آباد منتهي ميشود كه از جذابيت هاي زيادي برخوردار است.
لاهيجان شهرستان نمونه گردشگري ايران
در جريان سفر رياست محترم جمهوري به استان گيلان ، لاهيجان به عنوان شهرستان نمونه گردشگري ايران انتخاب شد.