تصادفات رانندگی به عنوان یک نقص در سیستم حمل و نقل، از جمله پدیده هایی است که با رشد شتابان شهری در حال فزونی و افزایش است. حوادث ترافیکی به عنوان دومین عامل مرگ و میر در کشور های در حال پیشرفت خسارات جبران ناپذیری بر بدنه اقتصادی جامعه وارد می سازد. در کشور ما نیز پدیده تصادفات رانندگی طی سال های اخیر افزایش یافته و به یکی از معضلات شهری خصوصا در کلان شهرهایی چون شهر شیراز تبدیل گشته است.
این تحقیق که در رده توصیفی – تحلیلی قرار می گیرد، سعی دارد از طریق تحقیقات کاربردی، تاثیر عوامل محیطی و کالبدی در وقوع تصادفات رانندگی را مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور ابتدا به تعیین نقاط نقاط حادثه خیز که در آنها فراوانی تصادف از حد معینی فراتر است پرداخته، و سپس متغیر های در نظر گرفته شده( توزیع فضایی، کاربری و تراکم ساختمانی) را در مجاورت این نقاط مورد بررسی قرار می گیرد.
شناخت نقاط حادثه خیز از طریق آمار و اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان ها و ارگانهای مربوطه صورت پذیرفته و ابزار شناخت کاربری ها و تراکم ها، تکمیل فرم های برداشت اطلاعات کالبدی بر اساس نقشه های پایه شهری می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات برای شناخت توزیع فضایی مکان تصادفات رانندگی، سطوح کاربری و میزان تراکم ها از طریق نرم افزار ARCGIS و آنالیز همبستگی بین تعداد تصادفات رانندگی و عوامل محیطی یاد شده از طریق نرم افزار SPSS صورت می پذیرد. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که کاهش فاصله از مرکز شهر و همچنین افزایش سطح کاربری و میزان تراکم های مربوط به امور کار و فعالیت و اوقات فراغت، موجب افزایش تعداد تصادفات رانندگی می گردد.
کلمات کلیدی : تصادفات رانندگی، محور حادثه خیز، توزیع فضایی، کاربری، تراکم ساختمانی، شهر شیراز
فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه. ۲
۱-۱ – طرح مسئله و ضرورت تحقیق.. ۴
۱-۲- اهداف تحقیق.. ۵
۱-۳- سوالات تحقیق.. ۶
۱-۴- فرضیه تحقیق.. ۶
۱-۵- روش تحقیق.. ۷
۱-۶- مراحل تحقیق.. ۸
۱-۷- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… ۸
فصل دوم : مبانی نظری و سوابق مطالعاتی
مقدمه. ۱۱
۲-۱- راه و طبقه بندی راه های درون شهری.. ۱۲
۲-۱-۱- راه محلی.. ۱۳
۲-۱-۲- راه شریانی درجه ۲٫ ۱۴
۲-۱-۳- راه شریانی درجه ۱٫ ۱۶
۲-۱-۳-۱- آزاد راه ۱۶
۲-۱-۳-۲- بزرگراه ۱۶
۲-۱-۳-۳- راه عبوری.. ۱۷
۲-۲- تصادفات و انواع آن.. ۱۸
۲-۲-۱- تصادفات فوتی.. ۱۸
۲-۲-۲- تصادفات جرحی شدید. ۱۹
۲-۲-۳- تصادف جرحی سبک…. ۱۹
۲-۲-۴- تصادف خسارتی.. ۱۹
۲-۳- علل تصادف… ۲۰
۲-۳-۱- علل اولیه. ۲۰
۲-۳-۲- علل واسط یا قبلی.. ۲۰
۲-۳-۳- علل مستقیم یا تامه تصادف… ۲۱
۲-۴- عوامل موثر در تصادفات جادهای.. ۲۱
۲-۴-۱- عامل انسانی.. ۲۲
۲-۴-۲- عامل وسیله نقلیه. ۲۲
۲-۴-۳- عامل جاده ۲۳
۲-۴-۴- عوامل محیطی.. ۲۴
۲-۵- اولویتبندی نقاط حادثهخیز. ۲۴
۲-۵-۱- شاخصهای تعیین نقاط حادثهخیز. ۲۴
۲-۵-۱-۱- شاخص تعداد تصادفات… ۲۵
۲-۵-۱-۲- شاخص ضریب شدت تصادف… ۲۵
۲-۵-۱-۳- شاخص نرخ تصادف… ۲۶
۲-۵-۱-۴- شاخص نرخ شدت… ۲۷
۲-۵-۱-۵- شاخص های رو به رویی با تصادف… ۲۷
۲-۵-۱-۶- شاخص های جمعیتی.. ۲۸
۲-۵-۱-۷- شاخص هزینه تصادف… ۲۸
۲-۶- جمعآوری دادههای تصادفات… ۲۹
۲-۶-۱- کمیت و کیفیت آمار تصادفات جادهای.. ۳۱
۲-۶-۲- مشخصات گزارش های تصادفات… ۳۳
۲-۶-۲-۱- گزارشات پلیس راه (فرم های گزارشدهی تصادفات رانندگی) ۳۳
۲-۶-۲-۲- نکات مورد نظر در فرمهای گزارش و نحوه پر کردن آنها ۳۴
۲-۷- مراحل بررسی تصادفات جادهای.. ۳۵
۲-۷-۱- گزارشدهی.. ۳۶
۲-۷-۲- بررسی محلی.. ۳۶
۲-۷-۳- آمادهسازی فنی.. ۳۶
۲-۷-۴- دوبارهسازی حرفهای.. ۳۷
۲-۷-۵- تجزیه و تحلیل عوامل وقوع. ۳۷
۲-۸-کاربری زمین شهری.. ۳۸
۲-۹- تراکم و انواع آن.. ۴۰
۲-۹-۱- انواع تراکم متداول در حوزه برنامهریزی و طراحی شهری.. ۴۲
۲-۹-۱-۱- تراکم جمعیتی.. ۴۲
۲-۹-۱-۲- تراکم کلی مسکونی ۴۳
۲-۹-۱-۳- تراکم ناخالص مسکونی.. ۴۳
۲-۹-۱-۴- تراکم خالص مسکونی.. ۴۴
۲-۹-۱-۵- تراکم ساختمانی.. ۴۵
۲-۹-۱-۶- تراکم سکونتی یا تراکم در مسکن.. ۴۵
۲-۹-۱-۷- سرانه. ۴۶
۲-۹-۲- کاربرد ویژه انواع تراکم.. ۴۶
۲-۱۰- مفاهیم مرتبط با تراکم.. ۴۷
۲-۱۰-۱- سطح زمین.. ۴۷
۲-۱۰-۲- سطح اشغال ساختمان.. ۴۸
۲-۱۰-۳- سطح زیربنا و ضریب سطح زیر بنا (تراکم ساختمانی) ۴۸
۲-۱۰-۴- فضای باز و ضریب فضای باز ۴۹
۲-۱۰-۵- فضای پارکینگ ساکنان (OCS) و ضریب پارکینگ (OCR) 50
۲-۱۱- مقیاس شدت استفاده از زمین.. ۵۰
۲-۱۲- عدد شدت استفاده از زمین.. ۵۱
۲-۱۳- پیشینه نظریهپردازی پیرامون مفاهیم اندازه و تراکم شهر. ۵۱
۲-۱۴- مروری بر دیدگاههای معماران و شهرسازان معاصر در مورد تراکم.. ۵۳
۲-۱۵- تعریف GIS.. 56
۲-۱۶- دادههای مکانی.. ۵۷
۲-۱۷- مدیریت دادهها و روشهای تحلیل.. ۵۹
۲-۱۸- پیشینه تحقیق.. ۶۰
فصل سوم : شناخت محدوده
مقدمه. ۶۵
۳-۱- موقع جغرافیایی شهر شیراز ۶۶
۳-۲- زمین شناسی.. ۶۶
۳-۳- پستی و بلندی ها ۶۷
۳-۴- شناخت آب و هوای شیراز ۶۷
۳-۴-۱- وضعیت عمومی اقلیم.. ۶۷
۳-۴-۲- بارندگی.. ۶۸
۳-۵- منابع آب شیراز ۶۸
۳-۶- پوشش گیاهی.. ۶۹
۳-۷- شیراز در دوره قاجاریه. ۶۹
۳-۸- شیراز در دوره پهلوی.. ۷۱
۳-۹- شیراز در دوره پس از انقلاب اسلامی.. ۷۴
۳-۱۰- ویژگیهای جمعیتی و اجتماعی.. ۷۴
۳-۱۱- مهاجرت… ۷۶
۳-۱۲- بررسی و تحلیل ساختار نیروی انسانی و وضعیت اقتصادی.. ۷۷
۳-۱۳- شبکه حمل و نقل شهر شیراز ۷۸
۳-۱۳-۱- شبکه راهها ۷۸
۳-۱۳-۲- سیستم کنترل.. ۸۰
۳-۱۳-۳- ایستگاه ها و پایانه ها ۸۳
۳-۱۳-۴- وسایل نقلیه. ۸۴
۳-۱۴- مساحت و کاربری.. ۸۵
فصل چهارم : تحلیل داده ها
مقدمه. ۹۹
۴-۱- موقعیت تصادفات… ۱۰۰
۴-۲- شناسایی نقاط حادثه خیز. ۱۰۱
۴-۳- نقاط پر تصادف(مناطق سیاه) ۱۰۱
۴-۴- شناسایی نقاط حادثه. ۱۰۲
۴-۵- طبقه بندی نقاط حادثه خیز. ۱۰۳
۴-۶- اولویت بندی نقاط حادثه خیز. ۱۰۳
۴-۷- کاربری و تراکم بدنه محور های شدیدا حادثه خیز. ۱۰۹
۴-۸- تحلیل آزمون همبستگی.. ۱۱۴
۴-۸- ۱- آزمون همبستگی میان تعداد تصادفات رانندگی و فاصله از مرکز شهر. ۱۱۵
۴-۸-۲- آزمون همبستگی میان تعداد تصادفات رانندگی و نوع کاربری زمین.. ۱۱۵
۴-۸-۳- آزمون همبستگی میان تعداد تصادفات رانندگی و تراکم ساختمانی.. ۱۱۸
فصل پنجم : جمع بندی و پیشنهادات
۵-۱- نتایج حاصل از پاسخ به سوالات تحقیق.. ۱۲۱
۵-۲- نتایج حاصل از آزمون فرضیات… ۱۲۳
۵-۳- نتایج حاصل از بررسی اهداف تحقیق.. ۱۲۵
منابع.. ۱۲۷
پیوست ها ۱۳۲